جنگی برای غیرانتفاعی نگه داشتن هوش مصنوعی: ایلان ماسک به جنگ OpenAI می رود

وکلای ایلان ماسک، میلیاردر حوزه فناوری، برای جلوگیری از اقداماتی که به گفته‌ی تیم حقوقی وی، رفتارهای ضدرقابتی محسوب می‌شوند، درخواست یک حکم اولیه علیه OpenAI، تعدادی از بنیان‌گذاران آن، و سرمایه‌گذار و همکار نزدیک این سازمان، یعنی مایکروسافت، ثبت کردند.

این درخواست که اواخر روز جمعه در دادگاه منطقه‌ای ایالات متحده در منطقه شمالی کالیفرنیا ارائه شد، اتهاماتی را متوجه OpenAI، مدیرعامل آن سم آلتمن، رئیس آن گرگ براکمن، مایکروسافت، رید هافمن (یکی از بنیان‌گذاران لینکدین و عضو پیشین هیئت مدیره OpenAI)، و دی تمپلتون (معاون مایکروسافت و عضو پیشین هیئت مدیره OpenAI) می‌کند. این اتهامات شامل موارد زیر هستند:

• منصرف کردن سرمایه‌گذاران از حمایت مالی از رقبای OpenAI، مانند شرکت هوش مصنوعی خود ماسک به نام xAI.
• استفاده از اطلاعات حساس رقابتی که به طور غیرقانونی و از طریق ارتباطات OpenAI با مایکروسافت به دست آمده‌اند.
• تغییر ساختار مدیریتی OpenAI به حالت سودآور و انتقال هرگونه دارایی‌های مهم، از جمله دارایی‌های معنوی متعلق به OpenAI، شرکت‌های تابعه یا وابسته‌های آن.
• ترغیب OpenAI به همکاری تجاری با سازمان‌هایی که هر یک از متهمان در آن‌ها منافع مالی قابل توجهی دارند.

وکلای ماسک هشدار داده‌اند که اگر این حکم اولیه صادر نشود، آسیب‌های جبران‌ناپذیری رخ خواهد داد.

آن‌ها در درخواست خود نوشتند: «شاکیان و عموم مردم به یک توقف نیاز دارند. تنها راه‌حل مناسب، صدور حکمی است که ماهیت غیرانتفاعی باقی‌مانده OpenAI را بدون دخالت‌های خودخواهانه حفظ کند. در غیر این صورت، OpenAI که به ماسک و عموم مردم وعده داده شده بود، تا زمانی که دادگاه به بررسی اصل موضوع بپردازد، از دست رفته خواهد بود.»

این اقدام حقوقی جدیدترین گام در نبرد حقوقی ماسک با OpenAI است که در اساس خود شرکت را به کنار گذاشتن مأموریت غیرانتفاعی اولیه‌اش، که هدف آن دسترس‌پذیر کردن دستاوردهای تحقیقات هوش مصنوعی برای همه بود، متهم می‌کند. ماسک این شکایت را در ماه جولای پس گرفت، اما اواخر تابستان آن را دوباره مطرح کرد. شکایت اصلاح‌شده‌ای که اوایل ماه جاری تنظیم شد، متهمان جدیدی از جمله مایکروسافت، رید هافمن، و دی تمپلتون را معرفی کرد و دو شاکی جدید را نیز شامل شد: شیوان زیلیس، مدیر اجرایی Neuralink و عضو پیشین هیئت مدیره OpenAI، و شرکت xAI.

ماسک در شکایات قبلی خود ادعا کرده است که بیش از ۴۴ میلیون دلار کمک مالی که به OpenAI کرده بود، از طریق سوءاستفاده از نگرانی‌های مشهور او درباره «آسیب‌های وجودی» هوش مصنوعی از او کلاهبرداری شده است. ماسک که یکی از بنیان‌گذاران OpenAI است، در سال ۲۰۱۸ به دلیل اختلاف‌نظر درباره مسیر این شرکت از آن جدا شد.

OpenAI در سال ۲۰۱۵ به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی تأسیس شد و در سال ۲۰۱۹ به یک ساختار «سود محدود» تغییر یافت، که در آن سازمان غیرانتفاعی به عنوان نهاد حاکم برای یک شرکت تابعه سودآور عمل می‌کرد. این شرکت اکنون در حال تغییر به یک شرکت کاملاً سودآور است، که گفته می‌شود به OpenAI اجازه می‌دهد وضعیت غیرانتفاعی خود را به‌عنوان یک نهاد جداگانه حفظ کند.

ماسک در سال گذشته شرکت xAI را به‌عنوان پاسخی به OpenAI تأسیس کرد. مدت کوتاهی پس از آن، این شرکت مدل هوش مصنوعی Grok را معرفی کرد که اکنون تعدادی از ویژگی‌های شبکه اجتماعی ماسک، X (نام پیشین: توییتر)، را پشتیبانی می‌کند. همچنین xAI یک رابط برنامه‌نویسی کاربردی (API) ارائه می‌دهد که به مشتریان اجازه می‌دهد Grok را در برنامه‌ها، پلتفرم‌ها و خدمات شخص ثالث ادغام کنند.

در درخواست حکم اولیه، وکلای ماسک مدعی شده‌اند که OpenAI با درخواست تعهد از سرمایه‌گذاران برای حمایت نکردن از xAI و سایر رقبا، این شرکت را از دسترسی به سرمایه محروم کرده است. طبق گزارش فایننشال تایمز در ماه اکتبر، OpenAI از سرمایه‌گذاران دور جدید تأمین مالی خود خواسته بود که از سرمایه‌گذاری در رقبای OpenAI، از جمله xAI، خودداری کنند.

وکلای ماسک نوشته‌اند: «ماسک تأیید کرده است که حداقل یک سرمایه‌گذار اصلی در دور تأمین مالی اکتبر OpenAI، پس از آن از سرمایه‌گذاری در xAI امتناع کرده است.»

البته، xAI اخیراً مشکلی در جذب سرمایه نداشته است. گفته می‌شود این استارتاپ در ماه جاری یک دور تأمین مالی ۵ میلیارد دلاری با مشارکت سرمایه‌گذاران برجسته‌ای مانند Andreessen Horowitz و Fidelity به پایان رسانده است. با حدود ۱۱ میلیارد دلار سرمایه موجود، xAI یکی از پرسرمایه‌ترین شرکت‌های هوش مصنوعی در جهان است.

در این درخواست، ماسک همچنین مدعی شده است که مایکروسافت و OpenAI همچنان به‌صورت غیرقانونی اطلاعات و منابع اختصاصی را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند و چندین متهم، از جمله سم آلتمن، درگیر معاملات خودمحورانه‌ای هستند که به رقابت در بازار آسیب می‌زند. برای مثال، در این درخواست ذکر شده است که OpenAI پلتفرم پرداخت Stripe را، که آلتمن در آن منافع مالی قابل‌توجهی دارد، به‌عنوان پردازشگر پرداخت خود انتخاب کرده است. (گفته می‌شود آلتمن میلیاردها دلار از سهام خود در Stripe به دست آورده است.)

مایکروسافت، که اولین بار در اوایل سال ۲۰۱۹ از OpenAI حمایت کرد، در طول سال‌های گذشته این همکاری را گسترش داده و مجموعاً حدود ۱۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده است، که معادل ۴۹ درصد از سهام درآمدی این شرکت محسوب می‌شود. همچنین، مایکروسافت دسترسی گسترده‌ای به منابع سخت‌افزاری ابری خود برای OpenAI فراهم کرده و به این شرکت اجازه داده است مدل‌های هوش مصنوعی مانند ChatGPT را آموزش، بهینه‌سازی و اجرا کند.

وکلای ماسک ادعا کرده‌اند که حضور رید هافمن در هیئت‌مدیره مایکروسافت و OpenAI، در حالی که او همزمان شریک سرمایه‌گذاری در شرکت گری‌لاک بود، به او دیدگاه ویژه‌ای نسبت به معاملات این دو شرکت داده است. (هافمن در سال ۲۰۲۳ از هیئت‌مدیره OpenAI کناره‌گیری کرد.) درباره دی تمپلتون، که مایکروسافت او را به‌طور موقت به‌عنوان ناظر غیررأی‌گیری در هیئت‌مدیره OpenAI منصوب کرده بود، وکلای ماسک ادعا می‌کنند که او در موقعیتی بوده که می‌توانسته توافقاتی میان مایکروسافت و OpenAI ایجاد کند که قوانین ضد انحصار را نقض می‌کند.

در این پرونده آمده است: «حفظ وضعیت خیریه OpenAI تا زمان صدور حکم نهایی و جلوگیری از معاملات خودمحورانه بیشتر توسط سم آلتمن، هم مأموریت اصلی سازمان و هم منافع عمومی در مدیریت صحیح مؤسسات خیریه را حفظ می‌کند.»

وکلای ماسک هشدار داده‌اند که اگر این حکم صادر نشود، OpenAI ممکن است «منابع مالی کافی» برای پرداخت خسارت نداشته باشد، در صورتی که دادگاه به نفع ماسک رأی دهد. (گفته می‌شود OpenAI بیش از ۵ میلیارد دلار هزینه می‌کند و فاصله زیادی با سوددهی دارد.) علاوه بر این، آن‌ها ادعا می‌کنند که اگر قاضی انتقال وضعیت غیرانتفاعی OpenAI را رد کند، «عملاً غیرممکن» خواهد بود که معاملات این شرکت بدون «ضرر گسترده سرمایه‌گذاران» بازگردانده شود، به‌ویژه اگر OpenAI همچنان سرمایه‌های جدیدی جذب کند.

OpenAI تحت فشار است تا این انتقال را به‌سرعت انجام دهد. طبق گزارش بلومبرگ، سرمایه‌گذاران در دور اخیر تأمین مالی این شرکت می‌توانند سرمایه خود را بازپس بگیرند، اگر OpenAI ظرف دو سال به یک شرکت انتفاعی تبدیل نشود.

وکلای ماسک نوشته‌اند: «هیچ ناظر بی‌طرفی نمی‌تواند به OpenAI امروز نگاه کند و بگوید کوچک‌ترین شباهتی به آنچه وعده داده شده بود، دارد. شاکیان با احترام از دادگاه درخواست دارند که وضعیت موجود را حفظ کند و رفتارهای بدتر متهمان را تا زمان صدور حکم نهایی متوقف کند.»

سخنگوی OpenAI در بیانیه‌ای گفت: «چهارمین تلاش ایلان، که بار دیگر همان شکایات بی‌اساس را تکرار می‌کند، کاملاً بی‌اعتبار است.»

این شرکت قبلاً تلاش کرده بود شکایت ماسک را رد کند و آن را «هیاهوی بی‌اساس» خوانده بود.