رونمایی از سامانه‌های جدید مبتنی بر هوش مصنوعی برای صنعت نفت و گاز
در جریان سفر استانی حسین افشین به بندر عسلویه، از سامانه‌های پایش و مدیریت مبتنی بر هوش مصنوعی و محصولات دانش‌بنیان که برای اولین بار در کشور تولید می‌شوند، رونمایی شد.
حسین افشین، معاون علمی رئیس‌جمهور، که امروز پانزدهم بهمن‌ماه به بندر عسلویه سفر کرده بود، از سامانه‌های پایش مبتنی بر هوش مصنوعی و محصولات دانش‌بنیان تولید اولین که قرار است در مجتمع گازی پارس جنوبی و پتروشیمی نوری مورد استفاده قرار گیرند، رونمایی کرد.
نخستین محصول دانش‌بنیان تولید اولین رونمایی‌شده در مجتمع گازی پارس جنوبی، شیر کنترلی ایستگاه کاهش فشار بخار پالایشگاه هشتم بود. این شیر در دو اندازه مختلف و با کاربردهای متفاوت، با کیفیتی بالاتر از نمونه‌های وارداتی بازطراحی و تولید شده و مورد استفاده قرار گرفته است. این شیرها، دو کاربرد کنترل فشار و قطع و وصل جریان برای سیال بخار مربوط به واحد ۱۲۱ پالایشگاه هشتم را با کارایی بهتر از نمونه‌های فرسوده نصب شده، ایفا می‌کنند.
در این بازدید، حسین افشین همچنین از ماژول‌های سیستم کنترل MARK V رونمایی کرد. این محصول در نیروگاه‌های پالایشگاه اول، دوم و سوم مجتمع گاز پارس جنوبی به عنوان سیستم کنترل اصلی توربوکمپرسورها و توربوژنراتورها مورد بهره‌برداری قرار گرفته و در سایر مجتمع‌های تابعه نیز قابل استفاده خواهد بود.
بیش از ۸۰۰۰ دستگاه انواع توربین در داخل کشور وجود دارد که نشان‌دهنده ظرفیت خوب بهره‌برداری از این محصول برای کنترل فرآیندها است. در آینده، بیش از ۳۰۰ تا ۴۰۰ واحد کنترل وجود خواهد داشت که با کمک این سامانه بومی می‌توان نیازهای آن‌ها را تامین کرد. هزینه‌های نمونه ساخت داخل این محصول، حداقل ۴۵ درصد کمتر از قیمت کارخانه‌ای نمونه اصلی خارجی است و قیمت تمام شده نمونه ساخت داخل در حال حاضر، ۵۰ درصد نمونه خارجی است.
جاذب جیوه، که به “مرکوری گارد” معروف است، از دیگر محصولاتی بود که در این بازدید رونمایی شد. جیوه در خوراک پالایشگاه‌ها مشکلات زیست‌محیطی ایجاد می‌کند، خوردگی در واحدهای پایین‌دستی را افزایش می‌دهد و کاتالیست‌های گران‌قیمت را مسموم می‌کند. با تولید این محصول، ضمن کاهش میزان جیوه موجود در سیستم، پایداری بیشتری در تولید پالایشگاه‌ها ایجاد خواهد شد. این جاذب داخلی با هزینه کمتری نسبت به نمونه وارداتی تولید می‌شود.
دمنده گریز از مرکز واحد ۱۰۸ پالایشگاه هفتم (فازهای ۱۷ و ۱۸) مجتمع گاز پارس جنوبی، نخستین محصولی بود که در این بازدید رونمایی شد. این دمنده‌ها نقش کلیدی در کاهش آلودگی‌های محیط‌زیست دارند و اگر عملکرد این دمنده‌ها به هر دلیلی متوقف شود، در فرآیند بازیافت و تولید گوگرد اختلال ایجاد شده و آلودگی شدید زیست‌محیطی به‌وجود می‌آید. میزان صرفه‌جویی ارزی حاصل از این پروژه ۱۰ میلیون یورو است و وابستگی به نمونه وارداتی کاهش می‌یابد. ساخت این محصول در شرکت دانش‌بنیان نیکا کمپرسور، صرفه‌جویی ۷۹ درصدی را به همراه دارد.
در اغلب صنایع، ماشین‌های دوار مانند فن‌ها، میکسرها، گیربکس‌ها، موتورهای الکتریکی، کمپرسورها، توربو اکسپندرها و توربین‌ها، بسیار مهم و اغلب گران‌قیمت هستند و نیازمند تعمیرات پیشگیرانه‌اند. بر همین اساس، نمونه بومی سامانه هوشمند پایش وضعیت بنتلی طراحی شد تا پایش وضعیت ماشین‌های دوار با کمک چندین ماژول ساخت داخل انجام شود. نمونه ساخته شده در کشور نسبت به مشابه وارداتی دست‌کم ۵۰ درصد صرفه‌جویی ارزی به همراه دارد.
آشکارساز شعله در طیف UV و IR، یکی از محصولاتی است که با حمایت معاونت علمی ریاست جمهوری و همکاری مجتمع گازی پارس جنوبی در شرکت دانش‌بنیان آسا اترس لیان بومی‌سازی شده است. تمامی واحدهای صنعتی برای حفاظت در برابر حریق و پیش‌آگاهی از هر نوع خطر احتمالی آتش، نیاز به نصب این تجهیز ایمنی دارند. این محصول می‌تواند وجود شعله و آتش را کشف کرده و پاسخ مناسبی به آن بدهد. تولید این محصول دانش‌بنیان نسبت به واردات نمونه خارجی، حداقل ۶۰ درصد صرفه‌جویی ارزی به همراه خواهد داشت.
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور با حضور در مجتمع پتروشیمی نوری از محصولات دانش‌بنیان توسعه‌یافته توسط شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه کاتالیست، سامانه‌های پایش وضعیت و جاذب‌های زیست‌محیطی رونمایی کرد.
در مجتمع پتروشیمی نوری، از کاتالیست‌های واحد ۲۷۰ که شامل ۸ نمونه کاتالیست بوده و برای اولین بار در کشور ارائه شده است، رونمایی شد. تنها دو کشور در جهان توانایی ساخت این نوع کاتالیست‌ها را دارند و این شرکت دانش‌بنیان برای اولین بار در کشور این محصول را به مرحله تجاری‌سازی رسانده است.
در ادامه این بازدید، جاذب کلر بومی که تا پیش از تولید این محصول، انحصار تولید آن در دست آمریکا بوده است نیز رونمایی شد. این محصول دانش‌بنیان، پس از تولید نمونه اولیه، به مدت یک سال در محیط واقعی صنعت مورد استفاده قرار گرفته و پس از دریافت تاییدیه‌های لازم، به مرحله تجاری‌سازی و بهره‌برداری انبوه رسیده است.
این محصول با همکاری پژوهشگاه صنعت نفت توسعه یافته و مشکل آنالیز بنزن را بدون نیاز به آنالیزورهای بزرگ و با تکیه بر هوش مصنوعی حل می‌کند. این محصول نیز در مراسم رونمایی شد و به بهره‌برداری رسید. ویژگی‌های منحصر به فرد این سامانه هوشمند شامل بهینه‌سازی سازوکارهای آنالیز، جلوگیری از خروج ارز به میزان دو میلیون دلار و کاهش هزینه‌های قابل توجه تعمیر و نگهداری است.
این سامانه با همکاری دانشگاه صنعتی شریف به مرحله تولید و تجاری‌سازی رسیده است. استفاده از هوش مصنوعی در مولفه‌های مؤثر بر مصرف انرژی از ویژگی‌های این پلتفرم به شمار می‌رود. این پلتفرم شامل بیش از ۳۰۰۰ سطر کدنویسی است و امکان پایش هوشمند مصرف انرژی، ارائه پیشنهادات و راهکارهای مدیریت بهینه انرژی و افزایش بهره‌وری را فراهم می‌کند. پیش‌بینی مؤلفه‌های تراز در مصرف انرژی، مشاهده تغییرات و انحراف معیار مصرف انرژی از مهم‌ترین مزیت‌های این پلتفرم است.
